Hangi Noktalama İşaretlerini Kullanmalıyım?
Öğeleri
Hangi noktalama işaretlerinin cümleler içinde uygulanacağını bilmek kafa karıştırıcı olabilir. Ancak, özellikle akademik yazılarda kurallar önemlidir ve uyulması gereklidir. İki bağımsız cümlenin arasına virgül koymak, okuyucularınızı şaşırtacak ve işinizi okumak için sinir bozucu hale getirecektir. Öte yandan, iyi yerleştirilmiş bir yarı-kolon, her türlü yazıya nüans ve incelik katabilir. Virgül (,), iki nokta üst üste (:), noktalı virgül (;) veya kısa çizgi (-) kullanmayı seçerken aşağıdaki kuralları aklınızda bulundurun.
Virgül Ne Zaman Kullanmalı
Virgüller, çoğu yazı türünde en sık kullanılan (ve kötüye kullanılan) noktalama işaretidir. Bunun nedeni, çok fazla kullanımları ve çok fazla kuralları olması – hepsini takip etmek zor olabilir. Virgülün önemli işlevlerinden yalnızca birkaçı bakalım ve benzer bir noktalama işaretinin üzerine ne zaman virgül seçileceğini tartışalım.
Öğeleri veya kısa ifadeleri listelemek için:
I bought bread, cheese, and pickles at the grocery store.
Bağlaçlarla bağlandığında uzun bağımsız cümlecikleri ayırmak için:
Astronomers have known about the positions of stars for centuries, but they didn’t understand that the earth revolves around the sun.
Giriş ifadesinden sonra:
In preparation for the next convention, the representatives studied up on the most important issues.
Parantezli bir cümleyi ayırmak için:
All doctors, if they care about their patients, are concerned with good office hygiene.
Yaygın Virgül Kullanım Hataları
Virgül ekleme. İki bağımsız cümleyi birbirleriyle birleştirmek için virgül kullanmayın.
Yanlış Kullanım: Thousands of protesters showed up on the streets, they were shouting and carrying large posters.
Doğru Kullanım: Thousands of protesters showed up on the streets; they were shouting and carrying large posters.
Uzun cümleleri birleştirerek. Bileşik cümlelerde virgül kullanmak veya diğer virgüllerle cümleleri ayırmak karışıklığa neden olabilir. Noktalı virgül kullanın.
Yanlış Kullanım:Some useful subjects are English, which is an international language, math, which is used in all domains of sciences and social sciences, and philosophy, which underpins many other areas of study.
Doğru Kullanım: Some useful subjects are English, which is an international language; math, which is used in all sciences and social sciences; and philosophy, which underpins many other areas of study.
İki Nokta Üst Üste Ne Zaman Kullanılır
Listeleri yapmak ve okuyucuya “Demek istediğim bu” demek için kullanılır. Kullanım kuralları katı ama hatırlaması oldukça kolaydır.
Bir öğeyi veya bir dizi öğeyi tanıtmak için:
Humans use five major senses: sight, hearing, smell, taste, and touch.
İkinci cümle / cümle birinciyi gösterdiğinde, açıkladığında, ifadelerde veya genişletildiğinde bağımsız cümlecikleri ayırmak için:
Martha realized that her worst fear was coming true: her son was being sent to war.
(*The information after the colon explains Martha’s fear in the form of an independent clause.)
Bir iş mektubu veya daha resmi bir mektupta selamlamayı takip etmek için:
To the Central Valley Committee Chairman:
İki Nokta Üst Üste Kullanımı için Bazı İpuçları
Uygun bir isim, bir teklifin parçası olmadığı veya bir dizi cümlede ilk olmadığı sürece, kolondan sonraki ilk sözcüğü büyük harfle yazmayın:
Yanlış Kullanım: I have three desires: To eat, sleep, and work.
Doğru Kullanım: I have three desires: to eat, sleep, and work.
Bir alıntı birden fazla cümle içerdiğinde, çoğu yazar virgül yerine iki nokta üst üste kullanmayı tercih eder:
In Chapter 3, the author explains his theory: “Dogs have dreams, but they don’t dream as humans do. Their dreams reflect a primal desire for pleasure, whereas humans are preoccupied with the ego and self-image. This is equally true in wakefulness and sleep.”
İki nokta üst üsteden sonra ila tam bir cümle gerekli değildir – bir kelimede yazılabilir:
There is one mantra that can sum up our position towards climate change: urgent action.
Yaygın İki Nokta Üst Üste Hataları
Eşit rütbeli veya ilgisiz bilgileri olan iki cümleyi ayırma:
Yanlış Kullanım: Sarah and her friends loved spending time on the mountain: nature always held a special meaning for them.
Doğru Kullanım: Sarah and her friends loved spending time on the mountain; nature always held a special meaning for them.
(*Use a period if the clauses are not at all related. Use a semi-colon if the information in the second clause is somewhat related but does not illustrate, explain, or paraphrase the first clause.)
İki nokta üst üstenin aşırı kullanılması:
İki nokta üst üste güçlü bir noktalama işaretidir ve az miktarda kullanılmalıdır. Okuyucunun dikkatini çağırır; “Hey! Buna dikkat et. Bu önemlidir. ”Bir sokakta çok fazla durak işareti varsa, çok yumuşak veya hızlı bir şekilde araç kullanamazsınız. Bu, iki nokta üst üste ile okuyucular üzerindeki etkisi ile aynıdır
İki nokta üst üste dikkat çekici olduğundan, hangi bilgilerin önemli olduğunu açıkça gösterebilir. Bu nedenle, birçok yazar ana argümanlarını veya destekleyici kanıtlarını tanıtmak için iki nokta üst üste kullanmaktadır.
Noktalı Virgül Ne Zaman Kullanılır
Noktalı virgül, birbiriyle yakından ilişkili iki fikri (iki bağımsız cümle) ayırmak için kullanılır. Ayrıca, içinde virgül kullanan karmaşık fikirler veya ifadeler listelenirken de kullanılabilir. Temel olarak, bir noktalı virgül, daha fazla anlamı olan bir virgül veya daha fazla esnekliğe sahip bir sütun gibidir.
Fikirlerine eşit pozisyon veya rütbe verildiğinde iki veya daha fazla fikre (bölüme) bir cümlede katılmak:
The universe has always called to human beings; there could be no more final frontier than space.
Konjonktürel zarflar veya geçiş cümleleriyle bağlanan iki bağımsız cümleyi birleştirmek için:
Sam thought David was inviting him to the picnic to enjoy a nice day out; as it turned out, David was planning a surprise birthday party.
Öğelerin içinde virgül varsa veya öğeler göreceli olarak uzun ve karmaşıksa, listedeki veya dizideki öğeleri sunmak için:
Our family members came all the way from Denver, Colorado; Rochester, Minnesota; and even Paris, France.
Bağımsız cümlecikleri bağlamak için (cümlecikler zaten virgüllerle işaretlenmişse) veya uzunsa.
My main research objective is to isolate the cause of the disease, as well as to contribute to the existing literature; for this will bring an end to starvation across the continent, create new study designs related to epidemiology, and change the very paradigm of my research field.
Virgül Yerine Noktalı Virgül Kullanma
Yanlış Kullanım: The specimens were treated properly, however, they were not stored properly.
Doğru Kullanım: The specimens were treated properly; however, they were not stored properly.
* “Ancak” konjonktürel zarf, iki bağımsız madde arasında bir bağlantı olduğunu gösterir; virgül kullanmayın, iki bağımsız cümle koordine edici bir birleşim olmadan (ve, ama, veya, veya, vb.) bağlanmayın.
Yanlış Kullanım: The sun is wonderful: it produces light, which plants need to survive, it gives us warmth, which is useful for most life, and it makes a sad day happier, which is obviously a positive trait!
Doğru Kullanım: The sun is wonderful: it produces light, which plants need to survive; it gives us warmth, which is useful for most life; and it makes a sad day happier, which is obviously a positive trait!
*Yalnızca virgül kullanarak, hangi öğelerin tam olarak listelendiği belirsizdir. Noktalı virgül, her birinin virgül içeren listelenen öğeleri bölmesine yardımcı olur..
Bir Çizgi (veya Çizgiler) Ne Zaman Kullanılmalı
Çizgi (veya daha spesifik olarak “em çizgi”) noktalama işaretlerinin belki de en yönlü olanıdır. Bununla birlikte, noktalı virgül gibi, çoğu yazı türünden az kullanılır. Bir virgül, parantez veya iki nokta gibi işlev görebilir, ancak her durumda çok farklı efektler oluşturur.
Virgül Yerine Çizgilerin Kullanılması
Çizgiler, parantez içinde bir yazı yazarken, virgül değiştirmek için çiftler halinde kullanılabilir. Çizgiler, okuyucunun özel işaretler içinde ayarlanmış olan bu bilgilere odaklanmasını sağlayarak biraz daha empatik düşünmelerini gerçekleştirebilir.
Virgüllerle parantez içindeki ifade:
And so, when the baby was born in June, nearly two months premature, the parents were happy but quite nervous, and they still had to buy all of the baby supplies.
Kısa çizgi ile parantez içindeki ifade:
And so, when the baby was born in June—nearly two months premature—the parents were happy but quite nervous, and they still had to buy all of the baby supplies.
(* Çizgiler, bebeğin erken olduğu ve bu cümlenin önemli bir ayrıntı olduğunu gösterdiği gerçeğine vurgu yapmaktadır.)
Parantez Yerine Çizgilerin Kullanılması
Parantez koyacağınız aynı konuma bir çift çizgi koyun. Daha az resmi olduklarından, akademik yazıda parantezlerden daha az kısa çizgi bulunur. Ancak, daha belirgin bir kesinti ve bu nedenle daha fazla vurguya neden olurlar.
Kısa çizgiler parantezlerin yerini aldığında, etrafındaki noktalama işaretleri atlanır:
Parantezler: After taking all of his final exams (including seven essays and three multiple choice tests), David just wanted to sleep.
Çizgiler: After taking all of his final exams—including seven essays and three multiple choice tests—David just wanted to sleep.
* Çizgiler daha belirgindir ve bu nedenle cümle akışını biraz daha keser ve içeriğe dikkat çeker.
Cümlenin sonunda parantez yerine kullanıldığında, yalnızca tek bir çizgi kullanılır.
Parantezler: That coffee shop offers a selection of exotic gourmet coffee (or at least that is how they describe it).
Tek Çizgi: That coffee shop offers a selection of exotic gourmet coffee—or at least that is how they describe it.
* Çizgi, özellikle bir cümlenin sonuna yerleştirildiğinde iyi çalışıyor gibi görünür.
İki Nokta Yerine Çizgi Kullanılması
İki noktanın getirdiği tüm çağrışımları vermeden cümlenizin sonucunu vurgulamak istediğinizde çizgi kullanın. Bir çizgi “ekstra” bilgi ekleyebilir ve bu şekilde daha esnektir. Aynı zamanda iki noktadan daha az resmidir.
İki Nokta: The executives finally decided what they would do with the company: sell it at a loss.
Tek Çizgi: The executives finally decided what they would do with the company—sell it at a loss.
İki Nokta: Let’s go where we went last year: Disneyland!
Tek Çizgi: Let’s go where we went last year—Disneyland!
* Çizgiyi kullanmak, bir beklenti duygusu taşır ve yazıya neredeyse editoryal bir his verir.
Noktalama İşaretlerini Okuyucuyu ve İçeriği Göz Önüne Alarak Seçin
Yazma ile ilgili tüm teknik kararlarda olduğu gibi, hangi noktalama işaretlerinin tutarlı bir şekilde kullanılacağını ve uygulanacağını seçerken, izleyicilerinizi ve işinizin içeriğini göz önünde bulundurmak iyi bir fikirdir. Örneğin, dergilerde yayınlamak isteyen araştırmacılar, o dergideki çoğu yazar tarafından hangi noktalama işaretlerinin kullanıldığını görmek için hedefledikleri dergilerden makaleler okumalıdır. Aynı kural, yazınızın amaçlandığı herhangi bir gazete, dergi veya süreli yayın içinde geçerlidir.
Wordvice Kaynakları
- APA In-Text Citation Guide for Research Writing
- How to Write a Research Paper Introduction
- Writing the Results Section of a Research Paper
- Which Verb Tenses to Use in a Research Paper
- How to Write an Abstract for a Research Paper
- How to Write a Research Paper Title”
- Useful Phrases for Academic Writing
- Akademik Makalelerde Etkili Geçiş Terimleri
- Active and Passive Voice in Research Papers
- Araştırma Yazınızı Güçlü Kılacak 100+ Güçlü Fiil!
- Tips for Paraphrasing in Research Papers
Ek Kaynaklar
- Rules for Comma Use (Grammarly)
- Using Commas, Colons, and Semicolons within Sentences (GrammarBook)
- Rules for Using Semicolons (University of Wisconsin Writing Center)
- How to Use the Em Dash (The Punctuation Guide)
